Bắc giang
Đúc rút kinh nghiệm để ‘nắn chỉnh’ xã hội hoá văn học, nghệ thuật
Đến dự Hội thảo có đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam; PGS. TS. Nguyễn Thế Kỷ, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cùng các nhà nghiên cứu, nhà quản lý, văn nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật…
 |
|
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội thảo. |
Các ý kiến trình bày tại hội thảo cũng như các tham luận của đại biểu đã tập trung đề xuất ý kiến về 3 vấn đề chính: Hiểu đúng việc xã hội hóa; phân tích thực tiễn, chỉ ra những thành công và hạn chế, tổng kết và đúc rút các bài học kinh nghiệm; Đề xuất các kiến nghị, giải pháp tiếp tục hoàn thiện chủ trương, cơ chế chính sách xã hội hóa và Dự báo xu hướng, vận động, phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ tiếp theo.
 |
|
Quang cảnh hội nghị. |
Đáng chú ý, nhiều đại biểu cho rằng vẫn còn tồn tại nhiều cách hiểu, nhận thức khác nhau về khái niệm xã hội hóa dẫn đến lúng túng, bất cập, thiếu thống nhất khi triển khai ở các địa phương.
Hệ thống quản lý thiếu đồng bộ, cụ thể và chưa phù hợp. Tiêu chí đánh giá thẩm định nghệ thuật chưa có, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Vai trò của Nhà nước và tư nhân trong hoạt động văn học, nghệ thuật chưa được xác định rõ ràng, thiếu định hướng của Nhà nước.
Hệ quả là quá trình xã hội hóa chưa xác định được mô hình hợp lý để nhân rộng, phát triển; không ít trường hợp bị đồng nhất với tư nhân hóa đơn thuần. Nhiều đơn vị xã hội hóa hoạt động được một thời gian rồi rơi vào bế tắc. Các tiêu cực như thương mại hóa, nghiệp dư hoá… xuất hiện. Các giá trị nghệ thuật truyền thống như Tuồng, Chèo, Cải lương và nhạc cụ truyền thống không có cơ hội được đầu tư, dẫn đến nguy cơ mai một. Thiếu vắng các tác phẩm nghệ thuật có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao.
Nguyên nhân được các tham luận phân tích và chỉ ra rất nhiều nhưng bao gồm một số nguyên nhân chủ yếu. Trước hết là tâm lý dựa dẫm, ỷ lại, trông chờ vào sự đầu tư của Nhà nước của không ít đoàn nghệ thuật. Chủ trương xã hội hóa chưa được thể chế hóa cụ thể, rõ ràng, chưa có chiến lược lâu dài và bước đi cụ thể. Thực tế chưa có các mô hình xã hội hoá văn học nghệ thuật tiêu biểu có thể nhân rộng. Chưa có sự coi trọng hoạt động khảo sát, trao đổi, tham khảo kinh nghiệm nước ngoài, nhất là những nước có thành tựu về văn hóa, về xã hội hoá trên lĩnh vực này.
Trên cơ sở đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân, các tham luận kiến nghị rất nhiều giải pháp nhằm hoàn thiện thể chế, thực hiện có kết quả chủ trương xã hội hóa tập trung thành 3 nhóm chính gồm nhóm giải pháp tăng cường nhận thức lý luận nhằm tạo sự thống nhất về tư tưởng hành động; nhóm giải pháp về cơ chế chính sách chú trọng làm rõ vai trò của từng chủ thể, khuyến khích đầu tư; nhóm giải pháp về hoạt động thực tiễn, xây dựng mô hình tổ chức, nghiên cứu, tổng kết, đánh giá, tham khảo kinh nghiệm.
Xu thế không thể đảo ngược
Phát biểu tại hội thảo, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh xã hội hoá trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật là một xu thế không thể đảo ngược. Mục tiêu của xã hội hoá văn học, nghệ thuật không chỉ huy động thêm nguồn lực của xã hội mà quan trọng hơn là tăng mức hưởng thụ của người dân. Đồng thời tăng cường vai trò của các tổ chức, hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, xã hội hóa không phải là Nhà nước buông lơi về lãnh đạo và đầu tư cho văn học, nghệ thuật. Đây là trách nhiệm của cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp, cả hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, đồng tình với ý kiến nhiều đại biểu, Phó Thủ tướng cho rằng giữa mục tiêu, định hướng xã hội hoá và quá trình thực hiện có rất nhiều bất cập.
Điển hình là các chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho văn học, nghệ thuật không được như mong muốn. Sử dụng ngân sách rất khó khăn, thủ tục vướng mắc. Sắp xếp các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực văn học nghệ thuật chưa chú ý đúng mức đến tầm quan trọng của các thiết chế văn hoá, mà câu chuyện cổ phần hoá Hãng Phim truyện Việt Nam là một ví dụ. Việc đào tạo một số ngành như lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật truyền thống rất khó khăn.
Cùng đó, sự phối hợp giữa các đoàn thể, chính quyền, các hội văn học, nghệ thuật chưa tốt. Vấn đề giữa bảo tồn truyền thống và chạy theo thị hiếu mang tính thị trường, cũng như bảo tồn, chọn lọc, tiếp thu các yếu tố văn hoá bên ngoài đang có nhiều bức xúc.
Nhưng bao trùm hơn hết, theo Phó Thủ tướng là nhận thức về tầm quan trọng của văn hoá trong quá trình phát triển. Kinh nghiệm các nước phát triển cho thấy nếu không coi trọng đúng vấn đề môi trường thì sẽ mất nhiều chục năm, nhiều phần trăm GDP để khắc phục, nhưng đối với những hậu quả về văn hoá xã hội thì đó có thể là nhiều thế hệ và nhiều chục phần trăm GDP.
Đánh giá cao sự tâm huyết của các đại biểu cũng như ý nghĩa của hội thảo, Phó Thủ tướng giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp, kết quả tại hội thảo trong quá trình tiến hành tổng kết Chiến lược phát triển văn hoá giai đoạn 1999-2020 và xây dựng dự thảo chiến lược phát triển văn hoá sau năm 2020.
Ý kiến bạn đọc (0)