Bắc giang
Chuyện của người “liệt sĩ” trở về
Không bất ngờ khi là “liệt sĩ”
Từ trụ sở UBND xã Xuân Lương, đi chừng 1 km trên con đường bê tông láng mịn, hai bên đường là hàng keo lai, vạt chè xanh mướt thì đến căn nhà của ông Bạn ở bản Nam Cầu. Vừa tới cổng đã thấy ông ngồi bên chiếc bàn đá sửa soạn pha trà đón khách. Rót chén trà xanh - đặc sản của vùng đất Xuân Lương, ông Bạn (ảnh dưới) mời chúng tôi và một số cán bộ, hội viên cựu chiến binh (CCB) của xã, buổi gặp mặt ấm cúng, thân tình.
 |
Sáng hôm sau, đám lính Mỹ - Ngụy bắt ông đưa đến bệnh viện chữa lành vết thương và sau đó là chuỗi ngày chúng đánh đập tra khảo người lính đặc công bằng những đòn chí mạng. Không khai thác được gì, địch đẩy ông vào nhà tù Phú Quốc. Ở “địa ngục trần gian”, được sự chỉ đạo từ tổ chức bí mật của ta, ông luôn giữ vững ý chí chiến đấu, tham gia đấu tranh, đả phá chế độ hà khắc của nhà tù. Đến bây giờ, người cựu binh vẫn bị ám ảnh con số 6095 - là số áo tù của mình và những trận đánh vô cớ mất nhân tính của đám cai ngục.
Tháng 3-1973, ông được trả tự do theo Hiệp định Pari. Đó là ngày 16-3, địch còng tay, bịt mắt, trùm bao tải lên các tù binh rồi đưa lên máy bay. Biết rằng kẻ thù có thể ra tay sát hại những người tù bất cứ lúc nào nên trong thâm tâm một số anh em thầm nói lời từ biệt. "Sau hơn một ngày di chuyển, đến khi ngồi trên ô tô chúng tôi nghe văng vẳng lời bài hát của nhạc sĩ Văn Ký - “Bài ca hy vọng” từ bên kia sông Thạch Hãn (Quảng Trị) vọng lại. Qua câu chuyện của lính Ngụy, mọi người mới biết mình sắp được tự do. Trên người chỉ còn chiếc quần đùi bạc phếch, có miếng vá to bằng bàn tay, thân thể đầy vết thương, chúng tôi trở về vòng tay yêu thương, chở che của bộ đội giải phóng mà trong lòng trào dâng niềm xúc động và biết ơn. Tôi được cấp quân nhu sau đó về Móng Cái (Quảng Ninh) nghỉ dưỡng” - ông xúc động.
Sau trận đánh năm xưa ở Phú Lộc, đồng đội nhiều lần tìm kiếm không thấy nghĩ ông đã hy sinh, đơn vị lập hồ sơ báo tử về địa phương.
Thời gian nghỉ dưỡng, ông có vài lần viết thư về quê nhưng ngày ấy thông tin liên lạc khó khăn, chậm trễ. Giữa năm 1974, ông Bạn phục viên về địa phương, là thương binh thương tật 25%. Vừa về đến nhà, ông đã nhìn thấy ảnh mình trên bàn thờ cùng với bằng Tổ quốc ghi công, giấy báo tử. Bố mẹ, anh chị, các em và bà con trong bản sau giây phút sững sờ thì mừng rỡ, người cầm tay, người xót xa nhìn vết thương đã thành sẹo. Cuối năm đó, ông lập gia đình với người con gái cùng quê rồi lần lượt sinh được 5 người con. Đến nay, các con ông, bà đều trưởng thành, có cuộc sống ổn định; thuận hòa, yêu thương nhau. Ông bảo, hồi ấy ông không bất ngờ khi về quê thấy mình đã là “liệt sĩ” bởi thời gian dài bị địch bắt tù đày, không liên lạc được với đơn vị và gia đình.
Góp sức giữ bình yên bản làng
45 năm trở về cũng là ngần ấy thời gian ông Bạn tham gia các phong trào ở địa phương. Ông Vũ Đức Thuận, Chủ tịch Hội CCB xã nói: “Là thương binh nhưng ông Bạn không nề hà công việc gì. Có thời kỳ ông đảm nhận 6, 7 “vai” mà “vai” nào cũng hoàn thành xuất sắc, là điển hình của bản, của xã rồi của huyện”. Bước ra từ cuộc chiến, từng nhiều lần đối mặt với gian nguy nên trong thời bình, không khó khăn nào làm ông nản chí.
 |
|
Trở về sau chiến tranh, mấy chục năm qua, ông Nguyễn Văn Bạn (phải) tích cực tham gia các phong trào ở địa phương, góp sức xây dựng quê hương. |
Người cựu binh luôn thẳng thắn, quyết đoán, việc gì được Đảng, Nhà nước phân công, dân bản tin tưởng giao phó là ông gắng sức làm. Từ năm 1976 đến nay, ông trải qua nhiều vị trí như: Đội trưởng sản xuất của Hợp tác xã Nông nghiệp, Phó trưởng Công an, Phó Chủ tịch Hội Nông dân, Phó Ban Thanh tra nhân dân xã Xuân Lương... Từ năm 2000 đến nay, ông là Chi hội trưởng Chi hội CCB bản Nam Cầu.
Bản có gần 100 hộ, bà con thuộc 5 dân tộc; giáp ranh với bản Đèo Bụt, xã Hợp Tiến, huyện Đồng Hỷ (Thái Nguyên). Đầu những năm 2000, an ninh chính trị trong bản khá phức tạp, tình trạng mất trộm vặt, tranh chấp đất đai vùng giáp ranh xảy ra thường xuyên. Trước tình trạng ấy, năm 2006, Hội CCB phối hợp với Công an xã Xuân Lương thành lập mô hình Tổ an ninh tự quản tại đây, nòng cốt là các CCB do ông Bạn làm tổ trưởng.
Đây là mô hình Tổ an ninh tự quản đầu tiên trong các cấp hội CCB Yên Thế. Để hoạt động hiệu quả, ông Bạn phân công 29 tổ viên chia ra phụ trách theo từng khu, thường xuyên phối hợp với công an viên tuần tra bảo đảm an ninh trật tự, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, những mâu thuẫn nội bộ phát sinh trong dân đề xuất cho lãnh đạo thôn kịp thời giải quyết. Nhờ thế, an ninh trong vùng ổn định.
Ghi nhận những thành tích đó, cá nhân ông Bạn, Chi hội CCB và Tổ an ninh tự quản nhiều lần được Giám đốc Công an, Hội CCB tỉnh tặng Giấy khen. Năm 2017, ông được Cụm trưởng Cụm An ninh giáp ranh Xuân - Liên - Hợp - Tân của hai tỉnh Bắc Giang và Thái Nguyên (gồm các xã: Xuân Lương (Yên Thế), Liên Minh (Võ Nhai), Hợp Tiến (Đồng Hỷ) và xã Tân Thành (Phú Bình) tặng Giấy khen vì đã có thành tích xuất sắc trong giữ trật tự an ninh vùng giáp ranh.
Đón Tết Canh Tý năm nay, Chi hội CCB phối hợp với ban lãnh đạo bản Nam Cầu triển khai mô hình “Tiếng kẻng an ninh”. Ông Phạm Kiên Cường, Trưởng bản - hội viên Chi hội CCB khoe: “Nhờ uy tín của Chi hội CCB, nhất là vai trò của ông Bạn mà an ninh trật tự ổn định, bà con trong bản yên tâm lao động sản xuất, xây dựng đời sống văn hóa. Đến nay, bản chỉ còn 4 hộ nghèo; một số hộ đã mạnh dạn vay vốn phát triển kinh tế từ rừng, chăn nuôi, thành lập doanh nghiệp, giải quyết việc làm cho lao động địa phương. Bản Nam Cầu có hơn 20 năm đạt danh hiệu Làng văn hóa”.
Về Nam Cầu dịp này, chúng tôi được ông Bạn đưa đến tuyến đường bê tông đẹp nhất bản. Ông tự hào: Tuyến đường này dài hơn 1,3 km, cứng hóa từ năm 2017 với kinh phí hơn 1,2 tỷ đồng. Ngoài phần hỗ trợ của Nhà nước thì nhân dân đối ứng hơn 250 triệu đồng. Đường làm xong được hơn một năm thì bản tập trung xây nhà văn hóa.
Việc huy động sức dân tiếp tục được phát huy khi có sự gương mẫu đi đầu của cán bộ, hội viên CCB địa phương. Sau khi gia đình ông Bạn, gia đình Chủ tịch Hội CCB xã Vũ Đức Thuận, Trưởng thôn Phạm Kiên Cường hiến đất thì nhiều hộ khác có phần đất, tài sản trên diện tích làm nhà văn hóa cũng tặng cho thôn để làm công trình của cộng đồng. Cuối năm 2019, nhân dân bản Nam Cầu có nhà văn hóa mới, giá trị cả đất và công hơn 1,5 tỷ đồng.
Hiện nay, 4 thế hệ trong gia đình ông cùng chung sống dưới một mái nhà, luôn vui vẻ, hòa thuận. Được chứng kiến sự đổi mới của quê hương, gia đình, ông thấy vô cùng hạnh phúc. Thỉnh thoảng, ông dành thời gian gặp gỡ anh em trong Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày huyện Yên Thế để cùng nhau ôn lại một thời gian lao và anh dũng.
Mai Toan - Vũ Hoàng Nam
Ý kiến bạn đọc (0)