Khu đất mới được san lấp rộng khoảng 8 nghìn m2.

Suối Bài hình thành từ xa xưa dựa trên dòng chảy tự nhiên. Vào mùa mưa lũ, con suối này hứng trọn nước từ dãy Tây Yên Tử và xã Tuấn Mậu đổ về, sau đó chảy ra sông Cẩm Đàn. Lòng suối vốn rộng chừng 10-12m, đôi bờ có đá tảng và rặng dùng phấn, cỏ cây rậm rạp bao bọc. Nhờ vậy mà những mùa lũ trước tại khu vực này không xảy ra sự cố. Tuy nhiên, đến đây vào ngày 2-11, chúng tôi thấy khoảng 200m suối đã bị lấp bởi hàng nghìn m3 đất đã lu lèn. Lòng suối được làm mới, chỉ rộng khoảng 5 m, lệch so với vị trí cũ chừng 30 m; bờ bao có nguy cơ sụt lún bất cứ lúc nào bởi được tạo thành từ lớp đất cát, sỏi kết cấu rời rạc. Ước tính, cả diện tích được “khoác” lớp đất mới rộng gần 8 nghìn m2 với hàng vạn m3 đất. 

Lòng suối Bài bị dịch chuyển ra khỏi vị trí ban đầu khoảng 40m.

Anh Nguyễn Văn K, người dân trong thôn nói: “Trước đây, suối cách đường chính của xã chừng 5m, uốn cong vào bãi đất trống sau đó mới chảy về hạ lưu. Từ khi bị lấp thì lòng suối đã được di chuyển ra nơi khác khiến chúng tôi bất an”. Quan sát dòng suối bị nắn chỉnh, không ít người cảm thấy lo ngại, chỉ cần một trận mưa có lũ là dòng chảy xoáy, thúc thẳng vào nhà một số hộ ở hạ lưu, nguy cơ cao mất an toàn. Những diện tích cây trồng ven suối có thể bị cuốn phăng.
Được biết, trước đây khu vực này trũng thấp so với mặt đường khoảng 3 m, nay được đổ tôn cao hơn đường đã thu hẹp khoảng cách từ đường dây trạm điện 35kV đến mặt đất. Nếu có chiếc xe thùng cao đi qua rất có thể xảy ra tiếp xúc và phóng điện, nguy hiểm đến tính mạng. 

Con suối bị “nắn” chảy thẳng vào đất của một hộ dân phía hạ du.

Tìm hiểu nguyên nhân của vụ việc này, chúng tôi được biết, người đổ đất trên diện tích trên và lấp suối là anh Đỗ Văn Nguyện, xã Tuấn Đạo (Sơn Động). Anh Nguyện thừa nhận, đất hai bên sườn suối là đất nông nghiệp anh đã mua lại của người dân trong xã. Vì muốn đất liền khoảnh nên anh lấp suối và di chuyển dòng suối sang vị trí khác.
Theo người dân nơi đây, khi thấy gia đình anh Nguyện cho xe chở đất đổ xuống suối, một số người đã báo cho chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn của huyện phản ánh sự việc. Xác nhận nội dung này, ông Phùng Đức Minh, Đội trưởng Đội Quản lý trật tự, giao thông, xây dựng và môi trường huyện cho biết, vào ngày 16-10 khi tiếp nhận cuộc điện thoại của công dân thị trấn Thanh Sơn, ông cùng một số cán bộ của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đã xuống hiện trường. Kết quả kiểm tra cho thấy, có ít đất mới đổ xuống rìa suối song không phát hiện phương tiện đang đổ đất. Đoàn đã nhắc nhở anh Nguyện, nếu tiếp tục vi phạm sẽ xử lý. Anh Nguyện đã hứa không đổ đất xuống suối mà chỉ đổ tôn cao đất để trồng rau. Ông Minh cũng đề nghị UBND thị trấn Thanh Sơn giám sát, nếu phát hiện vi phạm thì báo cho đơn vị. 

Khu đất san lấp vi phạm hành lang lưới điện 35 kV cung cấp cho mỏ than Đồng Rì.

Vậy nhưng, khi chúng tôi cung cấp hình ảnh mới nhất về đoạn suối đã bị vùi lấp thì ông Minh mới nắm được và vội gọi điện cho cán bộ kiểm tra thực địa. Có nghĩa là từ khi đoàn kiểm tra của huyện xác minh thông tin người dân phản ánh và chỉ sau chừng hơn chục ngày thì suối đã bị lấp kín (!). Điều này cũng đồng nghĩa chính quyền sở tại không biết để báo cho cơ quan chuyên môn của huyện (?).

Cống thoát nước hai bên đường tỉnh 293 cũng bị vùi lấp.

Để tìm hiểu rõ hơn sự việc, chúng tôi làm việc với ông Phạm Văn Hảo, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thanh Sơn. Ông Hảo khẳng định, việc lấp suối, nắn dòng chảy là rất nguy hại. Ông Hảo lý giải, dòng suối bị lấp là do đối tượng dùng xe lén lút đổ đất vào ban đêm nên khó phát hiện. Theo lời ông Hảo, quan điểm của thị trấn là xử lý nghiêm vi phạm, yêu cầu trả lại hiện trạng ban đầu. 

Người nhà nạn nhân vụ va chạm giao thông với xe chở đất trộm đêm 30-10 phản ánh sự việc với phóng viên.

Qua sự việc trên cho thấy, rõ ràng có sự buông lỏng quản lý của chính quyền sở tại nên suối Bài mới bị lấp. Bởi lẽ, người dân phát hiện, báo cho chính quyền, cơ quan chuyên môn từ khi mới manh nha vi phạm. Vậy mà sau gần nửa tháng, vi phạm không những không được khắc phục mà ngày càng gia tăng và hậu quả là cả dòng suối nằm sâu trong lớp đất, không còn dấu vết. Thậm chí, xe chở đất lấp suối vào 22 giờ ngày 30-10 đã va chạm với một người dân, làm anh Hoàng Văn Dũng, giáo viên ở thôn Chợ, thị trấn Thanh Sơn tử vong tại chỗ. 

"Việc lấp suối, nắn dòng chảy rất nguy hại, đe dọa an toàn tính mạng, tài sản người dân vùng hạ du. Thị trấn sẽ xử lý nghiêm vi phạm, yêu cầu trả lại hiện trạng như cũ". Ông Phạm Văn Hảo, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Thanh Sơn.

Mặc dù giải thích của lãnh đạo thị trấn cũng như cơ quan chuyên môn là vậy nhưng dư luận vẫn nghi ngờ đặt câu hỏi, phải chăng chính quyền địa phương đã làm ngơ trước vi phạm, không ngăn chặn kịp thời. Dù là lý do gì đi nữa, người dân kiến nghị UBND thị trấn Thanh Sơn và huyện Sơn Động xử lý vụ việc bảo đảm nghiêm minh, không vì lợi ích của một cá nhân mà gây mất an toàn cho cả cộng đồng. Bên cạnh đó, cần xác định nguồn gốc đất đổ tại đây vì không ít người phản ánh hàng vạn m3 đất được khai thác trái phép từ một số quả đồi ở địa phương. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là công trình thoát lũ quan trọng, không được khắc phục kịp thời thì tính mạng của nhiều hộ dân ở vùng hạ du bị đe dọa khi mưa lớn xảy ra.

Nhóm PVKT