Vào thời điểm cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020 chỉ còn hơn 6 tháng, Đảng Dân chủ nắm đa số ghế tại Hạ viện đang tập trung chọn lựa ứng cử viên tổng thống, trong khi Đảng Cộng hòa cũng chạy đua để kiếm tìm nhiệm kỳ thứ 2 cho ông Donald Trump. Điều đó hứa hẹn nhiều bất ngờ trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng vào tháng 11 tới.

Ông Donald Trump trắng án

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng.

Một sự kiện không được Đảng Cộng hòa của Tổng thống Mỹ Donald Trump mong đợi đã xảy ra vào ngày 18-12-2019- thời điểm Hạ viện Mỹ do Đảng Dân chủ nắm đa số ghế quyết định đưa Tổng thống Mỹ Donald Trump ra luận tội với cáo buộc lạm quyền và cản trở quốc hội điều tra xung quanh nghi vấn gây sức ép với lãnh đạo Ukraina, yêu cầu nước này điều tra cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden của Đảng Dân chủ đồng thời là đối thủ của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống vào năm 2020. Cuộc điều tra luận tội được đưa ra hồi tháng 9-2019 sau khi có đơn khiếu nại của người tố giác tập trung vào cuộc điện đàm hôm 25-7-2019, trong đó người tố giác cho rằng Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky mở cuộc điều tra về hai cha con ông Joe Biden do có nghi ngờ liên quan đến một công ty khí đốt của Ukraina và ông Trump dùng mồi nhử là cuộc gặp tại Nhà Trắng với Tổng thống Ukraina để đổi lấy việc Kiev mở cuộc điều tra.

Kết quả phiên tòa luận tội tại Thượng viện, ông Donald Trump trắng án với cả hai trọng tội mà Hạ viện đề xuất. Về cáo buộc lạm quyền có 52 phiếu chống và 48 phiếu ủng hộ. Với cáo buộc cản trở quốc hội có 53 phiếu chống, 47 phiếu ủng hộ. Một điều chưa từng thấy trong lịch sử Đảng Cộng hòa là lần đầu tiên có một thượng nghị sĩ thuộc đảng này đi ngược lại “lợi ích” của đảng bỏ phiếu kết tội Tổng thống về điều khoản lạm quyền đó là ông Mitt Romney- một trong hai thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa ủng hộ phe dân chủ trong việc kêu gọi thêm nhân chứng có mặt tại phiên luận tội và ông cho rằng đây là quyết định khó khăn nhất của ông. Ngay sau khi Thượng viện ra phán quyết ông Donald Trump vô tội, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cho rằng các nghị sĩ Dân chủ đã tìm cách luận tội Tổng thống bởi vì họ không muốn ông chạy đua và tái đắc cử trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới.

Cảnh báo những hệ lụy sau luận tội

Các nhà lập pháp phe Dân chủ chiếm đa số tại Hạ viện đã đệ trình hồ sơ luận tội Tổng thống Donald Trump dài 111 trang, tập hợp những lời khai trong quá trình điều tra tổng thống của Hạ viện. Phe Dân chủ cho rằng tổng thống cần phải bị kết tội cũng như phải bị phế truất “để tránh những tổn hại nghiêm trọng, dài hạn cho các giá trị của nền dân chủ và an ninh quốc gia của chúng ta”; rằng “vụ kiện đối với Tổng thống Mỹ là đơn giản, các cơ sở lập luận là không thể bác bỏ và có rất nhiều chứng cứ. Câu hỏi duy nhất còn lại là liệu các thành viên của Thượng viện có chấp nhận và thực thi trách nhiệm mà những nhà kiến tạo hiến pháp Mỹ cùng những lời tuyên thệ tuân thủ hiến pháp của họ đặt lên họ hay không”?

Phản bác lại quan điểm của các nhà lập pháp phe Dân chủ, các luật sư của tổng thống chỉ dùng 6 trang phản bác và thách thức việc luận tội cả về trình tự tố tụng lẫn các cơ sở pháp lý dựa trên hiến pháp. Nhóm luật sư cho rằng tổng thống không làm gì sai trái và đã bị đối xử không công bằng; nội dung luận tội mà phe dân chủ đệ trình là “một cú tấn công nguy hiểm vào quyền của nhân dân Mỹ trong việc lựa chọn tổng thống của mình”. Trước cáo buộc của Hạ viện, nhóm luật sư của ông Donald Trump và số đông thượng nghị sĩ Cộng hòa cho rằng đây là sự tấn công nguy hiểm vào quyền của người dân Mỹ được tự do bầu chọn tổng thống của họ và đây là kết quả của một tiến trình vô pháp, vi phạm các nguyên tắc căn bản về trình tự, sự công bằng.

Với “cáo trạng” dài, Hạ viện Mỹ hy vọng ông Donald Trump sẽ bị kết tội. Nếu được như vậy, Đảng Dân chủ sẽ giành được thắng lợi to lớn, thế nhưng từ những cuộc luận tội trước đó khi tổng thống thuộc phe cầm quyền chiếm đa số tại Thượng viện chưa ai bị kết tội. Nay đến lượt ông Trump cầm quyền khi Đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Thượng viện chính vì vậy phe Dân chủ đưa ra “những hệ lụy” cho nước Mỹ khi ông Trump được Thượng viện tha bổng.

Phe Dân chủ cho rằng, nếu ông Donald Trump vô tội, ông ấy sẽ không bị giới hạn gì trong hành xử của mình. Quả nhiên sau khi được tuyên bố vô tội, ông Donald Trump có những động thái quyết liệt như không kêu gọi đoàn kết giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa trước mùa bầu cử trong thông điệp liên bang cuối cùng trong nhiệm kỳ tổng thống của mình và sa thải một số nhân vật cấp cao trong bộ máy vì đã phối hợp với phe Dân chủ trong quá trình luận tội tổng thống. Do vậy, giới phân tích cho rằng phe Dân chủ cảnh báo những hệ lụy sau luận tội là khi ông Trump “quyết đoán” hơn sẽ tạo áp lực không nhỏ cho Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử tổng thống dịp cuối năm nay.

Thế mạnh của ông Donald Trump

Với niềm tin chắc chắn phiên luận tội tại Thượng viện sẽ tuyên tổng thống vô tội, ngay trước ngày “tuyên án” của Thượng viện, ông Donald Trump đã đọc thông điệp liên bang cuối cùng trong nhiệm kỳ của mình (ngày 4-2).

Thông điệp của Tổng thống Donald Trump được giới phân tích cho rằng đó là cương lĩnh tranh cử nhiệm kỳ thứ 2 của mình. Tổng thống Mỹ đặt mọi hy vọng vào tình trạng tăng trưởng kinh tế liên tục của Mỹ, tỷ lệ người có việc làm liên tục tăng và các cam kết trước cử tri khi tranh cử Tổng thống năm 2016 được tổng thống tuyên bố là được giữ lời hứa. Về kinh tế, ông Donald Trump nhấn mạnh: “Các kẻ thù đang chùn bước trước sự thịnh vượng của Mỹ ngày càng gia tăng và tương lai của Mỹ tỏa sáng”. Với các vấn đề về an sinh xã hội, ông Donald Trump quay lại cương lĩnh của Đảng Cộng hòa thực hiện từ những năm 1970 của thế kỷ trước là tôn trọng quyền tự do dân chủ của công dân như tự do sinh nở, lựa chọn tôn giáo, trường học và cam kết duy trì các chính sách xã hội khác làm nên nền tảng của nước Mỹ. Về chính sách đối ngoại đều phải vì mục tiêu làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại và khi ông Trump kết thúc bản thông điệp cuối cùng của mình, các nghị sĩ Cộng hòa đã hô vang thêm nhiệm kỳ 4 năm như lời cổ vũ ông Trump phải gắng sức trong cuộc đua tháng 11 tới đây.

Về phía Đảng Dân chủ, không ai hiểu rõ những rủi ro về mặt chính trị của tiến trình luận tội tổng thống như Chủ tịch Hạ viện- bà Nancy Pelosi. Lúc đầu bà Pelosi phản đối việc luận tội vì cho rằng ông Donald Trump không đáng bị như vậy, thế nhưng qua thông tin tình báo về Ukraina khiến bà thay đổi và đứng đầu trường phái quyết luận tội ông Trump. Với những chứng cứ chưa thuyết phục, dư luận cho rằng mục tiêu của bà Pelosi là vì đảng phái chứ không vì nước Mỹ. Đảng Dân chủ sẽ chọn lựa ứng viên nào tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng tháng 11 tới vẫn là ẩn số không chỉ riêng của phe Dân chủ mà còn của cả nước Mỹ.

Dư luận Mỹ và thế giới quanh vụ luận tội Tổng thống Donald Trump sẽ dần lắng dịu, nhưng sẽ sôi động trở lại khi ứng cử viên tổng thống của hai đảng tranh luận trực tiếp để trình diễn trước cử tri Mỹ quan điểm của tổng thống tương lai về đường hướng mà nước Mỹ sẽ bước tiếp trong 4 năm tới. Ai sẽ là tổng thống Mỹ tiếp theo? Ông Donald Trump sẽ tái cử hay một vị tổng thống mới thuộc phe Dân chủ đang là câu hỏi chưa ai dám trả lời.

Tổng thống Mỹ đưa ra tuyên bố về tiến trình luận tội

Ngày 5-2, Nhà Trắng tuyên bố Tổng thống Donald Trump đã hoàn toàn vô tội sau khi Thượng viện Mỹ bác hai điều khoản luận tội ông là lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội.

Thượng viện Mỹ tuyên Tổng thống Trump vô tội

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 5-2 đã được Thượng viện nước này tuyên vô tội trong phiên tòa luận tội Tổng thống sau khi Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã bỏ phiếu bác bỏ cả 2 điều khoản luận tội ông Trump lạm quyền và cản trở Quốc hội.

Tổng thống Mỹ D.Trump đọc Thông điệp liên bang cuối cùng của nhiệm kỳ

Tối 4-2 - giờ địa phương (sáng 5-2, giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu đọc thông điệp liên bang lần thứ 3 và cũng là thông điệp cuối cùng trong nhiệm kỳ Tổng thống này của ông. Đây là một hoạt động thường niên và quan trọng của người đứng đầu Nhà Trắng, trong đó đưa ra tầm nhìn, phương hướng và chính sách đối nội cũng như đối ngoại của chính phủ trong cả năm.

Thượng viện Mỹ có thể đưa ra phán quyết cuối cùng đối với Tổng thống Trump vào ngày 5-2

Truyền thông Mỹ tối 31-1 đưa tin Thượng viện nước này dự kiến sẽ bỏ phiếu vào ngày 5-2 tới về việc liệu có tuyên bố trắng án gần như hoàn toàn đối với Tổng thống Donald Trump tại cơ quan lập pháp do đảng Cộng hòa chiếm đa số này hay không.

Mỹ: Các luật sư Nhà Trắng bắt đầu bảo vệ Tổng thống Trump trong phiên luận tội

Ngày 25-1, các luật sư của Nhà Trắng đã bắt đầu tranh tụng bảo vệ Tổng thống Trump trong phiên luận tội tại Thượng viện với các cáo buộc về lạm quyền và cản trở luật pháp.

Mỹ: Các nghị sĩ bắt đầu tranh luận tại phiên luận tội Tổng thống Mỹ ở Thượng viện

Ngày 22-1 (tức rạng sáng 23-1 giờ Việt Nam), các nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ đã bắt đầu trình bày những lập luận bảo vệ bản luận tội Tổng thống Donald Trump được Hạ viện gửi lên trước đó tại phiên luận tội lịch sử tại Thượng viện.

Thượng viện Mỹ thông qua kế hoạch luận tội tổng thống

Ngày 22-1, Thượng viện Mỹ đã thông qua các quy định tiến hành phiên luận tội Tổng thống Donald Trump, nhưng bác bỏ các nỗ lực của phe Dân chủ nhằm thu thập chứng cứ và lấy lời khai nhân chứng.

Bắc Hà