Đại diện lãnh đạo UBND huyện Lục Nam đối thoại với công nhân Công ty TNHH Khải Thừa Việt Nam, ngày 2-5-2018.

Bắc Giang: Hơn 400 công nhân ngừng việc tập thể Công nhân Công ty TNHH ACE Gament Vina ngừng việc tập thể: DN cam kết cải thiện chất lượng phục vụ Bắc Giang: Hơn 5 nghìn công nhân Công ty TNHH Crystal Martin Việt Nam ngừng việc tập thể Công nhân Công ty TNHH Crystal Martin Việt Nam tiếp tục ngừng việc tập thể đòi quyền lợi

Vì sao số vụ NVTT có chiều hướng gia tăng và giải pháp nào để hạn chế các vụ việc tương tự, xây dựng mối quan hệ hài hòa giữa người lao động (NLĐ) và DN? Ông Ngô Biên Cương, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo Bắc Giang về vấn đề này.

Ông nhìn nhận như thế nào về tình hình các vụ NVTT của NLĐ liên tiếp xảy ra thời gian gần đây?

Nhìn lại 5 năm gần đây, số vụ NVTT tăng dần qua các năm. Cụ thể là năm 2013 có 5 vụ, năm 2014 có 11 vụ, 2015 xảy ra 7 vụ, 2016 xảy ra 12 vụ và đến năm 2017 là 13 vụ. Phần lớn số vụ NVTT của công nhân xảy ra ở các DN có vốn đầu tư nước ngoài, số lượng NLĐ lớn. Thông thường, các năm trước, số vụ ngừng việc tập thể chủ yếu xảy ra vào đầu năm trùng với thời điểm nghỉ Tết Nguyên đán và liên quan tới chế độ thưởng Tết. Diễn biến năm nay lại khác, các vụ việc xảy ra rải rác, ở các DN được đánh giá là có mức lương khá (từ 6 đến 8 triệu đồng/người/tháng) và đãi ngộ tương đối tốt đối với công nhân. 

Nguyên nhân các vụ NVTT là gì, thưa ông?

Chủ yếu vẫn là do quyền hợp pháp của công nhân bị vi phạm như: DN chưa thực hiện đúng cam kết về phương thức trả lương, không đóng hoặc chậm đóng BHXH cho NLĐ, chi trả chế độ làm thêm giờ, làm việc ngày lễ, ngày nghỉ không đúng quy định. Ngoài ra, công nhân ngừng việc để yêu cầu DN quan tâm hơn đến các lợi ích như: Cải thiện điều kiện làm việc, chất lượng bữa ăn ca, bảo đảm quạt mát toàn thời gian công nhân làm việc khi trời nắng nóng, tăng phụ cấp…

Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng sự hiểu biết pháp luật và thiện chí hợp tác để giải quyết mâu thuẫn giữa NLĐ và chủ DN chưa tốt. Trên thực tế, có những vụ việc đã có dấu hiệu manh nha từ trước đó, tổ chức công đoàn nắm bắt được qua dư luận xã hội và cảnh báo cho DN nhưng phía DN còn chủ quan, lơ là, chưa quan tâm giải quyết sớm những kiến nghị của công nhân trong khi phần lớn ở các DN này có tổ chức công đoàn cơ sở, có xây dựng thỏa ước lao động tập thể.

Ông đánh giá những tác động về KT-XH khi xảy ra các vụ NVTT như thế nào?

Mâu thuẫn về lợi ích giữa NLĐ và giới chủ là khó tránh khỏi, mặt tích cực của nó là có tác động thúc đẩy quan hệ lao động phát triển, cải thiện đời sống NLĐ. Tuy vậy, khi mâu thuẫn trở thành tranh chấp, ngừng việc, nhất là ngừng việc tự phát, không theo trình tự pháp luật quy định khiến cơ hội giải quyết mâu thuẫn giữa hai bên bằng thương lượng bị hạn chế. Khi vụ việc xảy ra sẽ thiệt hại cho cả hai phía như: Mất thu nhập, giảm lợi nhuận, dẫn tới căng thẳng, mệt mỏi về tinh thần. Rộng hơn, các vụ việc này còn ảnh hưởng đến trật tự xã hội, môi trường đầu tư. 

Hơn 5 nghìn công nhân Công ty TNHH Crystal Martin Việt Nam, KCN Quang Châu (Việt Yên) ngừng việc tập thể ngày 14,15-5.

Để tránh xảy ra các vụ NVTT, xây dựng mối quan hệ hài hòa giữa DN và NLĐ, vai trò, trách nhiệm của các bên và cơ quan chức năng, tổ chức công đoàn là gì, thưa ông?

Mối quan hệ hài hòa ở đây là cả NLĐ và giới chủ DN đều phải tôn trọng các quyền, lợi ích của nhau trên cơ sở pháp luật. Muốn vậy, cả hai phía cần hiểu và tuân thủ pháp luật song để đạt được mức độ phát triển như vậy về quan hệ lao động cần một quá trình lâu dài. Hiện nay, để giải quyết vấn đề này, chủ DN phải quan tâm nắm bắt những mâu thuẫn mới phát sinh và có biện pháp giải quyết ngay từ đầu. Công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng cần sát sao, qua đó kịp thời phát hiện, cảnh báo, ngăn chặn, chấn chỉnh sai phạm của DN, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động của DN. Tổ chức công đoàn làm tốt chức năng phổ biến, giáo dục pháp luật cho NLĐ, giúp NLĐ hiểu và chấp hành pháp luật, có khả năng tự bảo vệ quyền lợi của mình đúng pháp luật.  

Hiện nay, các cấp công đoàn đã thành lập văn phòng, các tổ tư vấn pháp luật để thực hiện việc tư vấn trực tiếp hoặc qua đường dây nóng cho NLĐ. Liên đoàn Lao động tỉnh chỉ đạo các cấp công đoàn tăng cường vận động thành lập công đoàn cơ sở, phát triển đoàn viên, phấn đấu những DN có từ 25 lao động trở lên thành lập tổ chức công đoàn; chỉ đạo công đoàn các cấp và các tổ dư luận xã hội thường xuyên nắm và xử lý thông tin từ phía NLĐ, các DN. Tổ chức công đoàn cơ sở phát huy vai trò đại diện cho quyền lợi của NLĐ, hằng năm phải thương lượng, ký kết, sửa đổi, bổ sung thỏa ước lao động tập thể và thường xuyên giám sát việc thực hiện thỏa ước, đồng thời phổ biến cho công nhân để họ cùng giám sát. Tổ chức tốt việc đối thoại giữa chủ DN với tổ chức công đoàn và công nhân lao động để kịp thời giải quyết những vướng mắc.

Nhóm PV