Công ty TNHH Khải Thừa Việt Nam (Lục Nam) vừa bị thanh tra chuyên ngành đột xuất do vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động.  Ảnh: Hồng dương

Trốn đóng BHYT, BHXH, BHTN cho người lao động lâu nay là vấn nạn phổ biến xảy ra ở nhiều địa phương trong cả nước, Bắc Giang cũng không ngoại lệ. Ngành BHXH tỉnh đang triển khai nhiều biện pháp để bảo đảm hiệu lực thực thi của điều luật, giảm thiểu và ngăn ngừa vi phạm trong lĩnh vực này.

Giảm nợ đọng

Việc quy định tội danh  trốn đóng BHYT, BHXH, BHTN cho người lao động và một số tội danh như gian lận BHXH, BHTN; gian lận BHYT thể hiện sự quan tâm bảo vệ quyền lợi người lao động ở mức cao hơn, là “cây gậy” có tác dụng răn đe, phòng ngừa vi phạm của chủ sử dụng lao động và các đối tượng liên quan. 

Theo Điều 216, Bộ luật Hình sự 2015, tội trốn đóng BHYT, BHXH, BHTN cho người lao động, mức phạt thấp nhất về tiền là 50 triệu đồng, phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm; cao nhất có thể bị phạt tiền đến 1 tỷ đồng, phạt tù đến 7 năm. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm. 

Trước khi có các quy định của Bộ luật Hình sự, 7 hồ sơ khởi kiện DN vi phạm nghĩa vụ đóng bảo hiểm cho người lao động đã được gửi đến tòa án song chưa có vụ việc nào được tòa phán quyết mà đều trả lại hồ sơ do quy định về chủ thể khởi kiện chưa nhất quán, còn một số vướng mắc. Các điều cụ thể trong Bộ luật Hình sự 2015 đã khắc phục được bất cập này. Bên cạnh đó, Luật BHXH có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2016 quy định thẩm quyền và chức năng thanh tra chuyên ngành của BHXH. 

Với chức năng này, hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực BHXH được nâng lên đáng kể. Thực hiện thanh tra chuyên ngành, năm 2017, tình trạng trốn đóng, nợ đọng, chây ỳ nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động của DN trên địa bàn tỉnh đã được xử lý kiên quyết. Với 52 cuộc thanh tra chuyên ngành do BHXH tiến hành và phối hợp kiểm tra liên ngành tại 49 đơn vị, BHXH tỉnh đã yêu cầu đăng ký tham gia bổ sung và truy thu thời gian tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho 5.411 lao động với số tiền tương ứng 10,3 tỷ đồng. 

Các đơn vị được thanh tra, giám sát đã nghiêm túc chấp hành nghĩa vụ nộp BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động. Trong số 52 cuộc thanh tra chuyên ngành, BHXH tỉnh chỉ phải ra quyết định xử phạt một DN (Công ty TNHH DUOVINA Lạng Giang) số tiền phạt 50 triệu đồng do chậm đóng các loại bảo hiểm cho người lao động. Cũng trong năm 2017, BHXH tỉnh đã phối hợp với Sở LĐ-TB&XH, Liên đoàn Lao động tỉnh tiến hành giám sát 41 DN trên địa bàn tỉnh, xác định số nợ của 41 DN là 9,2 tỷ đồng. Sau khi giám sát, các DN này đã tự giác nộp 7,5 tỷ đồng và nộp số còn lại vào cuối kỳ sau đó. 

Để hoàn thành kế hoạch thu và giảm nợ, ngay từ đầu năm, BHXH tỉnh đã kịp thời nắm tình hình, báo cáo kết quả thực hiện và kiến nghị với UBND tỉnh chỉ đạo triển khai quyết liệt các giải pháp thu hồi nợ. Do vậy, số doanh nghiệp đang hoạt động tham gia BHXH tăng, tình trạng nợ đọng đã giảm so với đầu năm. Tính đến 31-12-2017, số thu toàn ngành được 4.135,362 tỷ đồng, đạt 106,6% kế hoạch BHXH Việt Nam giao. Hết năm 2017, toàn tỉnh nợ 73,7 tỷ đồng (=1,9% số phải thu, thấp hơn số BHXH Việt Nam giao, giảm mạnh so với các năm trước). 

Tăng cường rà soát, thanh tra chuyên ngành

Các quy định pháp luật nhanh chóng đi vào đời sống sẽ phát huy tác dụng bảo vệ quyền lợi của người lao động và chính sách an sinh xã hội, bảo đảm hiệu lực thực thi các chính sách về BHXH; nâng cao hiệu quả của việc phòng ngừa, xử lý vi phạm và tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN. Ông Lương Vũ Hoàng, Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết, với các quy định về hình sự, DN không thể lơ là trách nhiệm. Trước mắt, BHXH đã tích cực, chủ động tuyên truyền pháp luật đến các DN, phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng của tỉnh, trang thông tin điện tử của ngành; chỉ đạo BHXH các huyện và TP tham mưu cho UBND cùng cấp ban hành kế hoạch tuyên truyền để đưa các quy định đến với người lao động ở cơ sở. 

Phối hợp với Sở LĐ-TB&XH, Liên đoàn Lao động tỉnh tổ chức đối thoại trực tiếp với các DN, nhất là DN ở các khu công nghiệp để nắm bắt tình hình, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy để đưa nội dung chính sách, pháp luật về BHXH vào tài liệu phục vụ sinh hoạt hằng tháng của chi bộ. Hiện tại, BHXH tỉnh đã rà soát, lập danh sách DN dự kiến sẽ thanh tra, kiểm tra trong năm 2018; thanh tra chuyên ngành đột xuất những DN vi phạm, đặc biệt là những DN chây ỳ, tái phạm, thiết lập hồ sơ, đề nghị cơ quan công an xử lý về hình sự theo quy định. 

BHXH tỉnh cũng khuyến cáo người dân nói chung, người lao động nói riêng tích cực, chủ động nghiên cứu chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN để bảo vệ quyền lợi, kịp thời cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý nhà nước khi phát hiện vi phạm để xử lý.

Kim Hiếu