Người lao động tham gia đối thoại, trao đổi thông tin về BHXH tự nguyện với BHXH tỉnh BắcGiang.

Người dân chưa mặn mà

Huyện Hiệp Hòa có dân số đông nhất tỉnh (hơn 230 nghìn người) nhưng mới chỉ có 180 người tham gia BHXH tự nguyện, thấp nhất tỉnh. Ở các xã thuần nông như: Thanh Vân, Đồng Tân, Thái Sơn, Hòa Sơn, Hoàng An… số người trong độ tuổi lao động chiếm khoảng 30% dân số nhưng hầu như chưa có ai tham gia BHXH tự nguyện. 

Anh Nguyễn Đình Thi, thôn Hưng Thịnh, xã Đức Thắng chia sẻ: "Tôi bán hoa quả ở chợ cũng muốn tham gia BHXH tự nguyện để khi không còn khả năng lao động sẽ được lĩnh lương hưu như cán bộ, công chức. Tuy nhiên, do thời gian đóng dài, thu nhập từ buôn bán nhỏ không ổn định, mức đóng cao, khó theo được đến cùng. Bên cạnh đó, cũng vì BHXH tự nguyện chỉ được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất, còn các chế độ khác rất cần với lao động tự do, thu nhập bấp bênh như: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động lại không được hưởng nên tôi chưa tham gia”. 

Bên cạnh lý do trên, đa phần người lao động thiếu thông tin về chế độ, quyền lợi của chính sách BHXH tự nguyện. Có mặt tại một số khu vực tập trung đông lao động bốc vác, làm thuê ở khu vực sân vận động, ngã tư cầu chui, ngã 5 Hà Vị (TP Bắc Giang), qua trò chuyện, đa số không biết đến loại hình BHXH tự nguyện. 

Anh Nguyễn Văn Bẩy, phường Thọ Xương tâm sự: “Mỗi ngày bốc vác vất vả chỉ kiếm được khoảng 70-100 nghìn đồng vừa đủ chi tiêu. Nếu bỏ ra một khoản để tham gia BHXH thì rất khó khăn”. Ngoài những người có thu nhập thấp, ngay cả lao động tự do có kinh tế khá giả cũng mơ hồ về chính sách BHXH tự nguyện. Đây cũng là lý do TP Bắc Giang có đông đối tượng tham gia BHXH tự nguyện nhất tỉnh nhưng cũng chỉ mới có 995 người.

Chung thực trạng này, huyện Yên Thế chỉ có 250 người tham gia, huyện Lục Nam có 242 người, Việt Yên có 345 người. Bà Nguyễn Thị Xuân Hồng, Trưởng phòng Quản lý thu (BHXH tỉnh) cho biết: Đến hết tháng 4-2017, toàn tỉnh có khoảng 470 nghìn lao động tự do nhưng mới có gần 4,1 nghìn người (chiếm khoảng 0,9%) tham gia BHXH tự nguyện.

Tăng số người tham gia BHXH tự nguyện

Theo cơ quan chức năng, nguyên nhân dẫn đến thực trạng người lao động chưa tích cực tham gia BHXH tự nguyện là do nhiều người vẫn chưa hiểu hết quyền lợi, chưa có thói quen tham gia BHXH khi trẻ để hưởng lương hưu về già. Bên cạnh đó, thu nhập của người lao động tự do thường thấp và không ổn định. Nhiều người so sánh, tham gia BHXH bắt buộc, người lao động được hưởng 5 chế độ: Ốm đau, thai sản, tai nạn lao động/bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất; còn tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng hai chế độ: Hưu trí và tử tuất. Cùng đó, mạng lưới thu BHXH tự nguyện còn ít, chưa thuận tiện cho người lao động tham gia.

Cán bộ BHXH tỉnh tư vấn chính sách BHXH tự nguyện cho người lao động.

Để từng bước khắc phục bất cập, khó khăn, tăng số người tham gia, ông Thân Đức Lại, Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: Thời gian tới, cơ quan BHXH tích cực phối hợp với các ngành, địa phương đẩy mạnh công tác tư vấn, tuyên truyền, phổ biến tính ưu việt của chính sách BHXH đến các tầng lớp nhân dân; tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ đại lý thu BHXH tự nguyện, nhất là kỹ năng tiếp xúc, giới thiệu chính sách, thuyết phục người dân tham gia. Mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu các thôn, bản, tổ dân phố đều có điểm thu BHXH tự nguyện. Giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia cho các huyện, thành phố và từng đại lý thu. Phấn đấu đến hết năm 2017 có khoảng 6,1 nghìn lao động tham gia BHXH tự nguyện.

Về lâu dài, các địa phương chú trọng nâng cao mức sống, hướng mọi người quan tâm đến các chính sách an sinh xã hội, trong đó ưu tiên tham gia BHXH tự nguyện. Cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm chỉ đạo thực hiện các chính sách, chế độ BHXH tự nguyện để mọi tầng lớp nhân dân hiểu được tính nhân văn của loại hình này và tự nguyện tham gia.

Minh Thu