Minh họa: Thế Đại

Nghe tiếng xe đạp lách cách từ đầu ngõ, biết là mẹ đi làm về, cu Nhân liền mở toang cánh cửa gỗ, chạy lon ton ra, miệng nhanh nhảu: “Mẹ về… Hôm nay mẹ về sớm!”. Tỏ ra quan trọng, nó bảo có chuyện bí mật muốn cho mẹ biết. Hòa ngạc nhiên giục thì cu Nhân lại giơ một ngón tay chắn trước môi ra điều bí mật. Mắt ngó nghiêng xung quanh như sợ ai đó nghe thấy. Đợi mẹ dựng xong cái xe đạp ở góc sân, nó kéo mẹ vào trong nhà, giọng nhỏ nhẻ:

- Mẹ! Khi trưa đi học về, con nghe bà nội bảo bố làm giấy ly dị mẹ đấy. Bà còn bảo bố bỏ mẹ rồi đi lấy người khác về để chăm bà. Mẹ! Con không muốn bố mẹ bỏ nhau đâu. 

Nói rồi nó mếu máo, sụt sùi… Những lời từ miệng con khiến cổ họng Hòa nghẹn đắng. Hòa nuốt nỗi đau vào trong, gượng cười:

- Không phải đâu con. Bà chỉ nói đùa thôi. Bố cũng sẽ không bỏ mẹ đâu. Con trai mẹ ngoan ngoãn và học cho thật giỏi là mẹ vui rồi! 

Nhân sà vào lòng mẹ, hai tay ôm chặt lấy Hòa, miệng líu ríu “Con thương mẹ”. Nước mắt Hòa lã chã rơi trên lưng con.

Hòa về làm dâu bà Hán đã ngót 6 năm là ngần ấy năm không hạnh phúc. Chỉ vì Hòa xấu. Mà xấu gì chứ xấu về hình thức thì đâu phải mình Hòa. Vậy mà bà Hán, mỗi lần thấy con dâu là y như nhìn thấy dị nhân. Bà vốn chẳng giữ kẽ bao giờ, nghĩ gì nói nấy. Ít khi thấy bà đắn đo trước khi buông ra lời nói với mọi người, đặc biệt là với Hòa. Bởi thế, những ngày làm vợ Văn, Hòa đã phải liên tục hứng chịu những lời nặng nề từ mẹ chồng. Con gái gì mà xấu tệ. Nhìn vào chả có chút cảm tình nào. Đã thế lại chẳng biết nói lời ngon ngọt bao giờ. Có khi ngay trong bữa cơm, cả nhà đang vui vẻ, bà cũng lái vào chuyện của Hòa một cách thản nhiên. Bà trách Hòa rửng mỡ, sướng quá, để cái thai to tướng rồi bây giờ làm tội làm tình con trai bà. Bà hết nhìn Văn, nhìn Hòa rồi lại tiếp tục những lời cay nghiệt:

- Thằng Văn nhà này đâu đến nỗi nào. Ngày trước, có biết bao cô theo đuổi, vậy mà nó đâu có màng. Tự dưng, trời xui đất khiến thế nào lại cho gặp mày. Nếu không vì thằng cháu nội thì mày có tu ba đời bảy kiếp chưa chắc đã bước chân về làm dâu cái nhà này được… 

Cứ thế, bà Hán nói như để sướng miệng cái đã. Ai khổ, mặc. Mà nếu có thế bà lại càng hả. Bà muốn đổ hết lỗi lên đầu Hòa. Vì Hòa nên thằng Văn nó mới mạt thế. Vì Hòa nên bà mới gặp xui xẻo như hiện tại.

- Đấy mày xem, giờ thằng Văn chả có công việc gì ngoài quanh quẩn vài ba sào ruộng. Tao thì tai biến nằm liệt trong nhà. Cái nhà này ngày càng trống hoác vì tiền bạc lũ lượt đội nón đi hết. Mày là dâu con trong nhà, mày phải lo tính toán, gánh vác đi chứ, để vậy mà xem được à… 

Bà nguýt lườm Hòa như chất vấn, như trách móc. Hòa ngồi chết lặng, không dám ho he một tiếng. Nước mắt Hòa lại lặng lẽ ứa ra, lã chã rớt xuống bát cơm đang ăn dở. Hòa chẳng dám nức nở khóc như hồi đầu mới về nhà chồng, cũng chẳng dám nâng tay áo lên lau vì sợ mẹ chồng lại xỉa xói, rằng lúc nào cũng chỉ biết lấy nước mắt ra hù dọa là giỏi. Hòa cúi mặt chẳng khác nào một kẻ tội đồ. Trong mắt bà Hán, con dâu vốn khác máu tanh lòng. Bà thấy so với phận làm dâu của bà, Hòa còn sướng chán. Trước kia, bà phải làm dâu thế nào giờ bà cũng muốn Hòa phải như thế. Dường như bà không thể mở cửa trái tim, rộng lòng đối với Hòa được. 

Mặc cho mẹ nhiếc móc vợ, Văn vẫn dửng dưng ngồi ăn cơm ngon lành, ngỡ như mọi chuyện không liên quan gì đến mình. Thái độ của Văn khiến Hòa thêm tủi nhục. Văn học xong cấp ba thì nghỉ. Nhà có bốn chị em, chỉ có Văn là con trai. Bố mất sớm, chị em Văn được bà Hán nuôi dưỡng bằng số tiền tích góp từ bán cá ở chợ huyện. Hơn 30 năm gắn bó với nghề ngồi chợ, bà Hán cũng cảm thấy nhẹ nhàng tấm thân khi mấy đứa con đều trưởng thành, yên bề gia thất. Duy chỉ có Văn. Vốn được chiều chuộng từ nhỏ, Văn thích ăn chơi lêu lổng hơn là học hành. 

Vốn lười biếng nên anh chẳng bao giờ tính toán, lo toan việc nặng nhọc, lớn lao trong nhà. Trước thì nhờ cả vào bà Hán, nay nhờ cả vào Hòa. Suốt ngày ăn chơi nhậu nhẹt, đàn đúm. Cuộc đời se duyên chắp nối đem Văn quệt vào đời Hòa chỉ trong mấy đêm mưa gió. Cuộc gặp chóng vánh, sự quan tâm qua mấy câu nói cửa miệng của Văn, qua bát cháo giải rượu, qua cái khăn ướt chườm trán mỗi buổi tối của Hòa những lần Văn say khướt nằm tại quán nơi cô làm thuê. Thế rồi… Hòa trao thân gửi phận cho Văn bằng một niềm tin chắc như đinh đóng cột. 

Đám cưới “chạy” được tổ chức qua loa bằng vài ba mâm cỗ mời họ hàng xóm giềng gọi là có người chứng giám khi cái thai trong bụng Hòa đã lùm lùm ba tháng. Bà Hán chẳng vui vẻ gì khi con trai lấy Hòa. Khổ nỗi, Văn chẳng có nghề nghiệp gì ổn định. Nay nghề này, mai việc khác, chẳng có công việc nào anh theo lâu dài. Rảnh rỗi là tụ tập bạn bè lướt khướt tối ngày. Hết tiền lại chìa tay xin vợ. Ấy thế mà chuyện nhỏ to trong nhà, Văn lại cứ răm rắp nghe theo lời mẹ. Mưa dầm thấm lâu. Ban đầu, Văn cũng chả có ý  ghét bỏ vợ. Chỉ tại bà Hán toàn lôi những cái xấu của Hòa ra nói, thành ra nhiều lúc chẳng khác nào đổ thêm dầu vào lửa.

Nhiều khi Hòa nghĩ li dị có khi lại tốt cho mình. Đỡ công chăm sóc mẹ chồng đang bị tai biến. Đỡ công lo cho người chồng lười biếng, vô trách nhiệm. Song nghĩ lại, vì cu Nhân, nó mới lên 6. Con cần gia đình, cần tình yêu thương của cả cha và mẹ. Hòa làm thế thì tàn nhẫn với con quá. Thế nên mỗi lần Văn có ý định nói và làm theo ý mẹ… Hòa đều lặng thinh như không nghe thấy. 

Hòa gắn bó với công việc ở xưởng gỗ kể từ ngày lấy chồng. Trừ những lúc ốm đau, bận việc, còn lại mưa nắng gì, Hòa ít khi nghỉ làm. Sáng sớm, khi cả nhà còn đang say giấc, cô đã trở dậy thui thủi trên chiếc xe đạp cà tàng đi làm. Ngày bình thường thì chiều muộn, Hòa có mặt ở nhà. Nhưng mỗi khi tăng ca, tới tận 9, 10 giờ tối cô mới về đến nhà. Thành ra, có khi cả tuần, Hòa và người trong nhà chẳng ai nói với ai được câu gì. Chuyện giặt giũ, rửa bát, dọn nhà, thường khi đêm về, dù mệt lử, Hòa vẫn tranh thủ làm. Cả ngày làm việc mệt mỏi, khuya về nhìn con, ôm hôn con một cái rồi cô cũng thiu thiu ngủ lúc nào không hay. Người ngoài nhìn vào cứ nghĩ Hòa chỉ biết đến công việc chứ chẳng đoái hoài gì đến việc nhà. Nhưng sống trong chăn mới biết chăn có rận. Ai nói gì mặc họ. Hòa chỉ cười. Mọi thứ chỉ Hòa biết, Văn biết, bà Hán biết là đủ. 

Nhớ lần bà Hán bị tai biến, Hòa nghỉ làm nửa tháng trời, thức đêm thức hôm chăm sóc mẹ chồng, không một lời than thở. Vậy mà bà Hán vẫn phớt lờ tình cảm, sự quan tâm của Hòa. Bà xem đó là trách nhiệm, là bổn phận của một người làm dâu. Ngày trước, bà cũng phải làm như thế với mẹ chồng. Thành ra bây giờ, bà chẳng có chút động lòng, dẫu Hòa có vì chăm bà mà tiều tụy, gầy ốm hơn trước. 

Những ngày gần đây, Hòa tăng ca nên thường đi sớm về muộn. Giữa đêm, bà Hán cựa mình. Bà ngó xem đồng hồ. 11 giờ rưỡi! Ngoài trời, mưa lâm thâm. Gió đông phả tới tấp vào mấy bụi chuối sau vườn nghe rờn rợn. Nằm trong chăn, bà vẫn cảm nhận được cái lạnh đến thấu da thấu thịt. Mọi bữa Hòa đã về từ khi 10 giờ. Nay cửa vẫn im ỉm. Chẳng hề có tiếng động. Bà Hán lê la bước qua bức vách gọi Văn để hỏi. Văn ngủ say như chết sau cuộc nhậu từ chiều đến tối cùng bạn bè. Bà Hán lại chậm chạp bước ra cửa. Bà ngó nghiêng ra khoảng sân, hướng cái nhìn về phía ngõ. Lâu nay con dâu đi về sớm hay muộn, bà đâu thèm quan tâm. Tự nhiên hôm nay, bà thấy lo lo cho Hòa. Rủi nó có chuyện gì thì lấy ai lo cho cái nhà này. Bà nghĩ đến những lời khó nghe đã từng nói với con dâu. Ngẫm bụng, chắc Hòa tủi phận lắm. Thoáng chốc, bà cũng không hiểu tại sao mình lại làm như thế… Đồng hồ điểm chuông 12 giờ. Bà Hán ra rồi lại trở vào ngồi ở mép giường. Ánh điện ngủ lờ mờ. Tiếng mưa rơi nhẹ hòa vào tiếng dế sau vách tường nhà, tiếng ếch nhái vẳng lên từ dưới đồng. 

Nghe tiếng xe lách cách ngày càng gần, bà Hán nhổm mình đứng dậy. Cánh cửa gỗ kéo lên ken két rồi từ từ mở ra. Bóng Hòa lẫn vào bóng đêm nhỏ thó, tội nghiệp. Bà Hán nghe rõ cả tiếng run cầm cập, tiếng xuýt xoa vì lạnh của Hòa. Bà đánh tiếng:

- Sao bữa nay mẹ thằng cu Nhân về trễ thế? - Chưa hết giật mình, Hòa ngạc nhiên khi nghe mẹ chồng gọi mình bằng tiếng “mẹ thằng cu Nhân”. Hòa nhẹ nhàng:

- Đi đường xe đạp bị thủng lốp, con dắt bộ nên về muộn… Sao mẹ chưa ngủ? Bà Hán mở toang cánh cửa cho Hòa dắt xe vào nhà. Cánh cửa gỗ nặng trịch chưa khi nào được mở rộng rãi đến thế. Nhìn theo bóng con dâu, bà lấp lửng:

- Tao… à … mẹ … mẹ khó ngủ. Mẹ sợ có chuyện gì nên nằm chờ con... Nói được những lời như thế, tự nhiên bà Hán cảm thấy nhẹ hẳn người. Còn Hòa, sau sự bất ngờ ấy là cảm giác vui tươi cứ nhen nhóm, râm ran như thắp lửa trong lòng. Bao mệt mỏi suốt một ngày làm việc, suốt một đêm đi trong mưa gió dường như cũng tan biến.

Khép cánh cửa gỗ mẹ chồng vừa mở ra, Hòa tin chuỗi ngày buồn qua sẽ khép lại. Và từ mai, cuộc sống của cô sẽ khác hơn khi bà Hán đã mở lòng.

Truyện ngắn của Lê Thị Xuyên