Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thương mại tổng hợp Tấn Đạt triển khai dự án tại CCN Dĩnh Trì khi chưa được cấp phép xây dựng, bị đình chỉ thi công trong tháng 3-2017.

Sử dụng đất sai mục đích, không hiệu quả

Tính đến thời điểm 31-12-2016, trên địa bàn TP có 305 dự án của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân được chấp thuận cho thuê đất, thuê mặt nước với tổng diện tích 214,3 ha (trong và ngoài cụm công nghiệp). Theo báo cáo của UBND TP, trong số 305 dự án thì có 38 dự án sử dụng đất không hiệu quả với diện tích 25,2 ha; 26 dự án chậm đầu tư với diện tích 25 ha; 45 dự án cho thuê lại nhà xưởng với diện tích 5 ha; 23 dự án sử dụng sai mục đích, diện tích 2,4 ha. 

Một số sự án chậm triển khai bảy, tám năm, thậm chí hàng chục năm, nếu tiếp tục ép, đôn đốc thực hiện là không hợp lý. Đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư kiên quyết trong việc đề xuất UBND tỉnh thu hồi giấy chứng nhận đối với những dự án này". Bà Ngụy Kim Phương, Trưởng Ban Kinh tế và Ngân sách (HĐND tỉnh)

Đặc biệt, một số DN nhà nước đã cổ phần hóa đang sử dụng đất sai mục đích ở những khu đất có lợi thế thương mại (cho thuê ki-ốt, kinh doanh nhà hàng ăn uống) kéo dài đã nhiều năm. Đơn cử: Công ty cổ phần Vật tư kỹ thuật nông nghiệp Bắc Giang được chấp thuận dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhưng hiện tầng 1 vẫn đang xây dựng 12 ki-ốt cho thuê. Công ty cổ phần Xây dựng số 1 Bắc Giang đang cho cán bộ công ty thuê 15 ki-ốt để kinh doanh vật liệu xây dựng trên phần diện tích thuộc quy hoạch hành lang đường được nhà nước tạm giao cho Công ty sử dụng, chưa được thuê đất. Công ty cổ phần Thương mại tổng hợp Bắc Giang hiện cho các hộ thuê 12 ki-ốt, một nhà hàng hải sản… 

Việc thẩm định nhu cầu sử dụng đất, phê duyệt dự án chưa sát thực tế dẫn đến nhiều dự án sau khi được giao, cho thuê đất sử dụng đất lãng phí, không hiệu quả. Sau chấp thuận đầu tư, công tác hậu kiểm không được quan tâm đúng mức nên chưa phát hiện, xử lý sai phạm kịp thời. Được thuê đất song một số tổ chức, hộ gia đình, cá nhân không thực hiện đúng các quy định về quản lý, sử dụng đất đai. 

Điển hình như dự án nhà máy chế biến nông sản xuất khẩu diện tích gần 2,7 nghìn m2 của Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Hà Anh, phường Thọ Xương nhưng thực tế là xây dựng văn phòng và kho dự trữ, kinh doanh phân bón. Dự án xây dựng lò đốt gạch theo công nghệ mới và nuôi trồng thủy sản diện tích gần 21 nghìn m2 của hộ ông Hoàng Văn Bốn, xã Tân Mỹ song lại đầu tư hai sân bóng mini…

Trong số 39 tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cho thuê nhà xưởng thì chỉ có ba tổ chức thực hiện theo mục tiêu đầu tư; 36 tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cho thuê lại nhà xưởng khi chưa được cấp phép. Ngay cả Công ty TNHH Minh Trung là đơn vị được phép cho thuê nhà xưởng song diện tích cho thuê cũng vượt quá phần được cấp phép, gần 8 nghìn m2 còn lại chưa đầu tư. 

Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Đông Bắc quản lý, sử dụng 7 thửa đất với hơn 18 nghìn m2 đã cho thuê một số thửa đất để bán hàng ăn, xưởng cơ khí, thuê trọ không đúng với mục tiêu ban đầu. Công ty cổ phần Than hoạt tính Trường Phát đang quản lý gần 17 nghìn m2 đất hiện không hoạt động, cho thuê lại một xưởng làm cơ khí. Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thương mại tổng hợp Tấn Đạt đang quản lý 4 dự án, trong đó hai dự án được chấp thuận đầu tư từ năm 2009 đến nay vẫn chưa giải phóng được mặt bằng; riêng dự án tại thôn Núm, xã Dĩnh Trì đơn vị tự san lấp mặt bằng, xây dựng công trình khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép. 

Cùng với việc sử dụng đất sai mục đích, lãng phí, không hiệu quả, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân còn không thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ tài chính, như nợ tiền thuê đất, thuê mặt nước kéo dài. Từ năm 2014 đến 2016, tổng số tiền thuê đất, thuê mặt nước đã thu nộp ngân sách của các tổ chức, cá nhân là 95 tỷ đồng. 

Tính đến 31-12-2016, nợ đọng tiền thuê đất là hơn 28,5 tỷ đồng, trong đó số có khả năng thu là hơn 12 tỷ đồng; không có khả năng thu hơn 15,8 tỷ đồng. Một số DN nợ nhiều như Công ty cổ phần thương mại - dịch vụ - xây dựng Tân Hằng Hải 5,2 tỷ đồng; Công ty cổ phần đầu tư phát triển nhà và đô thị Bắc Giang hơn 1 tỷ đồng; Công ty cổ phần Vật tư tổng hợp Bắc Giang gần 1,2 tỷ đồng…

Giữ nghiêm kỷ cương trong quản lý đất đai

Trước thực trạng trên, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục Thuế tỉnh và UBND TP tiến hành rà soát, kiểm tra, xử lý sai phạm. Tuy nhiên, sai phạm tràn lan là vậy song kết quả thanh tra, kiểm tra khá “khiêm tốn”, việc xử lý sau thanh tra, kiểm tra còn hạn chế, chưa dứt điểm. Có dự án chậm đầu tư hàng chục năm mà chưa bị thu hồi.

Dãy ki-ốt Công ty cổ phần Xây dựng số 1 Bắc Giang cho thuê để kinh doanh vật liệu xây dựng.

Đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường cho rằng Luật Đất đai năm 2013 còn có điểm bất cập, khó thực hiện việc thu hồi đất. Nhiều trường hợp theo Luật Đất đai thì được gia hạn nhưng theo Luật Đầu tư thì phải thu hồi giấy phép do chậm đầu tư, không đầu tư… Nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính về đất đai không quy định xử phạt đối với một số vi phạm như chậm đưa đất vào sử dụng, nợ tiền thuê đất, biện pháp khắc phục hậu quả khi cho thuê nhà xưởng trái quy định hoặc có một số điểm mâu thuẫn nên không có căn cứ để xử phạt hành chính. Ảnh hưởng của suy thoái kinh tế dẫn đến sản xuất, kinh doanh của các DN, hộ gia đình, cá nhân gặp nhiều khó khăn; DN thua lỗ, hoạt động cầm chừng, thậm chí phá sản dẫn đến cho thuê lại, chuyển nhượng dự án trong khi đó phần lớn chủ thể thuê đất trên địa bàn là DN nhỏ và vừa, năng lực tài chính hạn chế. 

Ông Đào Duy Trọng, Phó Chủ tịch UBND TP cho biết, thời gian tới, UBND TP phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng tỉnh tổ chức rà soát, đánh giá thực trạng và nhu cầu thuê đất, thuê mặt nước, hiệu quả sử dụng đất của các chủ thể thuê đất để đề xuất biện pháp quản lý phù hợp. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý các trường hợp sử dụng đất kém hiệu quả, lãng phí, sai mục đích. Đồng thời đề nghị UBND tỉnh kiên quyết xử lý, thu hồi giấy chứng nhận những dự án chậm đầu tư để giữ nghiêm kỷ cương trong quản lý đất đai.

Lâm Dũng