Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày nhậm chức (trái) và đã ký tới 12 sắc lệnh trong 7 ngày đầu làm việc tại Nhà Trắng (phải).

Về đối nội

Trang tin Lợi ích Quốc gia (TNO) của Mỹ số ra ngày 28-4, tựa đề What Has Trump Learned in 100 Days? (Trump đã học được gì trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ?) cho biết, cá nhân Trump lẫn người dân Mỹ có nhiều cách đánh giá khác nhau. Trong khi người dân Mỹ chấm điểm khắt khe thì Donal Trump lại tự nhận là thành công nhất trong lịch sử.

Trong bài diễn văn nhậm chức ngắn đọc hôm 20-1, Trump vẽ ra bức tranh ảm đạm về đất nước. Đặc biệt là trong tình hình kinh tế và việc giới quyền lực ở thủ đô làm giàu trên xương máu người dân. Điều này sẽ thay đổi, "Nhân dân một lần nữa sẽ trở thành người cai trị đất nước. Khoảnh khắc này là của các bạn, nó thuộc về bạn"- Donal Trump nhấn mạnh. Ngoài ra, tân Tổng thống còn hứa sẽ mang lại công ăn việc làm cho người dân trong nước và "quét sạch hoàn toàn chủ nghĩa khủng bố Hồi giáo cực đoan trên toàn thế giới với mục tiêu Mỹ trên hết".

Qua thăm dò, Donal Trump lập kỷ lục "khói nhiều hơn lửa", Tổng thống có mức độ tín nhiệm thấp nhất sau 100 ngày cầm quyền đầu tiên trong các tổng thống ở Mỹ kể từ sau Thế chiến II kết thúc. Sự khắt khe của người dân Mỹ được bắt đầu bằng những chính sách gây tranh cãi. Như ban hành rất nhiều sắc lệnh không hợp lòng dân theo kiểu "đánh trống bỏ dùi", ngược với các cam kết khi tranh cử. Cơ bản, nước Mỹ hầu như chưa thay đổi gì sau 100 ngày cầm quyền đầu tiên của Trump, thậm chí còn làm dở dang hoặc loại bỏ hoàn toàn những chính sách của người tiền nhiệm.

Theo CNN, nhiều cam kết quan trọng bị Trump nhanh chóng bỏ rơi như loại bỏ chương trình cải cách chăm sóc sức khỏe của Barack Obama (Obamacare hay Patient Protection and Affordable Care Act), ngưng tức thì các quy định được ban hành gần đây bởi các chính phủ tiền nhiệm. Hạn chế người theo đạo Hồi nhập cảnh vào Mỹ, cải cách thuế hay chương trình tài chính tái thiết nước Mỹ, đối phó thâm hụt cán cân thương mại với Trung Quốc hay không can thiệp quân sự ở bên ngoài nước Mỹ. Trong khi rất nhiều chính sách quan trọng bị bỏ rơi thì slogan "Nước Mỹ trước hết" lại được Trump tung hô và cổ súy. 

Trump ưa cầm quyền bằng sắc lệnh hành pháp nhiều hơn là luật pháp, chỉ trong 7 ngày đầu tiên, Trump đã ký 12 mệnh lệnh, so với Obama 35/năm và Bill Clinton 46/năm. Thậm chí còn cho Đảng Cộng hòa kiểm soát cả lưỡng viện lập pháp, cách làm chỉ có ở Donal Trump. Điều này vô tình làm cho Đảng Cộng hòa phân hóa, mất đi mối quan hệ hợp tác trong quốc hội, không được quốc hội chi tiền để thực hiện các cam kết tranh cử. Với cách làm này, Trump đang phải trả giá cho tư duy phi chính trị, theo cách nghĩ kiếm lợi giống như những người đứng đầu doanh nghiệp thuần tuý. 

Về đối ngoại

Đánh dấu mốc 100 ngày đầu của Tổng thống Donal Trump, hãng tin Anh BBC đã trích dẫn lời Thomas Countryman, cựu trợ lý ngoại trưởng chuyên trách an ninh quốc tế và chống phổ biến vũ khí hàng loạt, người bị buộc phải từ nhiệm ngay sau khi ông Donald Trump nhậm chức, cho hay, dư luận lo ngại trước quan điểm của Donald Trump về vũ khí hạt nhân, ví việc theo dõi 100 ngày đầu Trump giống như theo dõi một cảnh quay chậm của "vụ tai nạn xe lửa".

Trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ của ông Donal Trump, mối quan hệ của Mỹ với phần còn lại của thế giới đã có những thay đổi đột biến.

Donal Trump đã khuấy động được thế giới bên ngoài bằng vài hành động quân sự đơn lẻ ở Yemen, Syria, Afghanistan và khu vực Đông Bắc Á nhằm cứu vãn sự sa sút uy danh cho chính người dân Mỹ hơn là để giải quyết căn bản vấn đề nước Mỹ mắc tại các khu vực này, lại càng không phải để phát huy vai trò của nước Mỹ trong việc duy trì thế giới tự do hay các vấn đề nóng của thế giới. Nói cách khác, Donal Trump đưa nước Mỹ vào thế sa đà hơn là đối phó, chưa nói đến chiến lược hay tầm nhìn bài bản.

Trong 100 ngày cầm quyền của Trump, mối quan hệ của Mỹ với phần còn lại của thế giới đã có những thay đổi đáng kể. Chẳng hạn như gia tăng căng thẳng về vấn đề hạt nhân ở châu Á, Mỹ coi Triều Tiên như một trong những vấn đề cấp bách nhất trong chính sách đối ngoại và xem quốc gia này là mối đe dọa trực tiếp với thế giới. Với việc phóng 59 tên lửa Tomahawk vào căn cứ của Syria được xem là lời cảnh báo với Triều Tiên. 

Bên cạnh đó, mối quan hệ Nga - Mỹ không "êm thấm" như ban đầu hay theo như lời hứa lúc tranh cử Donald Trump đưa ra trước đây. Nếu so thời Tổng thống Obama, quan hệ Nga - Mỹ căng thẳng vì Ukraine lẫn Syria thì nay nó ấm lên chút ít nhưng lại có chiều hướng xấu đi khi Mỹ không kích Syria vì chính quyền Assad bị cáo buộc tấn công vũ khí hóa học. Hiện Nga là đồng minh với chính quyền Syria và lính Nga cũng đang có mặt tại chiến trường này.

Chính quyền Donald Trump có những động thái rất lạ với NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương). Trong khi chê ra mặt thì đằng sau lại ủng hộ bằng tiền của với mặc cả NATO phải làm nhiều hơn để giúp Iraq và Afghanistan. 

Một trong những điểm nhấn khác của chính quyền Donald Trump là tăng cường vũ lực tại khu vực Trung Đông, điều này ngược lại với chính quyền Obama trước đây thiên về ôn hoà, viện trợ nhân đạo, tài trợ cho các phe quân sự Syria, thúc đẩy đàm phán ngừng bắn và chính trị với mong muốn Tổng thống Syria Assad rời ghế. Bằng chứng, Donald Trump đã ra lệnh sử dụng chiến hạm phóng tên lửa tấn công Syria và dùng siêu bom "mẹ các loại bom" để tấn công chiến binh Hồi giáo tại Afghanistan.

Người trong cuộc nói gì ?

Đề cập thành tựu 100 ngày cầm quyền đầu tiên của Tổng thống Trump, trang website của Nhà Trắng đã nhấn mạnh, tạo ra hơn 500.000 việc làm, giảm 61% số vụ vượt biên trái phép, ký 30 văn bản hành pháp, bổ sung 28 đạo luật, gặp gỡ lãnh đạo 15 nước, rút khỏi TPP, thay thế Obamacare, hạn chế người nhập cư, cải cách thuế... 

Theo một cuộc thăm dò của hãng ABC News/Washington Post thực hiện và công bố hôm 23-4, 96% cử tri Mỹ bỏ phiếu cho Trump hài lòng với quyết định của mình. Tổng thể, 42% người Mỹ xem Trump hoàn thành nhiệm vụ tổng thống, 53% đánh giá không hoàn thành. Theo ABC News, nguyên nhân khiến Donal Trump không nhận được nhiều sự tín nhiệm của người dân là do Trump chưa thực hiện được những lời hứa đưa ra khi tranh cử cũng như những thất bại đáng kể trong việc ban hành lệnh cấm nhập cư hay thay thế chương trình Obamacare.

Về phần mình, Donal Trump khẳng định nước Mỹ đang đi theo hướng tiến nhanh về phía trước. Donal Trump cũng nhắc lại quan điểm về tiêu chuẩn 100 ngày đầu nhiệm kỳ và cho rằng đó là tiêu chuẩn sai. Cũng theo Trump, ông đã nỗ lực củng cố nền kinh tế bằng cách đưa việc làm từ các nước khác trở lại Mỹ và cắt giảm các quy định liên bang. Kể từ khi nhậm chức, niềm tin của người Mỹ vào nền kinh tế tăng vọt, đạt mức cao nhất trong 9 năm trở lại đây. 

Sự lạc quan của các nhà sản xuất cũng đạt mức cao kỷ lục, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Riêng việc ông Neil Gorsuch được chấp nhận làm thẩm phán liên bang cũng được Donal Trump coi là kỳ tích của chính quyền trong 100 ngày đầu tiên, thậm chí còn ca ngợi Gorsuch là "một thẩm phán thực sự tuyệt vời, người tận tâm sâu sắc với Hiến pháp nước Mỹ".

Kim Hùng 

(Theo NIO/CNN/AGC- 5/2017)