Một khu nhà trọ tại xã Hoàng Ninh (Việt Yên). Ảnh: ĐỖ QUYÊN

Chật chội, nhếch nhác

Theo quy định, phòng trọ phải có diện tích tối thiểu từ 10 m2 trở lên, diện tích sử dụng từ 5 m2/người, bảo đảm độ thoáng gió, chiếu sáng; chủ nhà phải đăng ký kinh doanh, kê khai, nộp thuế... song hiện nay đa phần phòng trọ đều chưa đáp ứng yêu cầu đó. Mong muốn tìm thuê chỗ ở cho một người bạn, chúng tôi đến nhà bà Thân Thị Chiên, thôn Bảy, xã Tăng Tiến (Việt Yên). Khu trọ gồm hai dãy nhà cấp 4 với hơn 30 phòng lợp mái tôn lụp xụp. Mỗi phòng chỉ đủ kê một chiếc giường và vài vật dụng cá nhân. 

Chủ nhà đon đả giới thiệu: “Khu trọ có an ninh tốt, thoáng đãng, thân thiện…giá từ 0,8 đến 1 triệu đồng tùy phòng cũ hay mới xây. Nếu ở ghép từ 3 người trở lên phải nộp thêm từ 100 đến 200 nghìn đồng/phòng”. Xem qua cơ sở vật chất, chúng tôi không thuê được căn phòng ưng ý tại đây. Tìm hiểu mới thấy, nhiều phòng trọ được tận dụng, sửa chữa từ chuồng nuôi lợn, gà. Tiện đâu xây đấy, chẳng mấy hộ tuân thủ quy định về diện tích, thiết kế nhà ở cho thuê.

Đây cũng là tình trạng chung ở một số thôn, xã trong vùng vì nhu cầu ngày càng lớn về chỗ ở của người lao động tại các khu, cụm công nghiệp. Huyện Việt Yên hiện có hơn một nghìn hộ và hai doanh nghiệp kinh doanh nhà trọ với gần 13 nghìn phòng, tập trung tại các xã Quang Châu, Hoàng Ninh, Hồng Thái, Tăng Tiến, Vân Trung và thị trấn Nếnh… Hiện có 17 nghìn người thuê trọ tại các phòng nói trên. Đa phần nhà trọ chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích, thiết kế, nhiều phòng chỉ rộng từ 7 đến 10 m2. Chỉ có 10% số hộ đã đăng ký kinh doanh, 100% hộ chưa kê khai, nộp thuế…

TP Bắc Giang cũng có gần 400 hộ kinh doanh hơn 2 nghìn phòng trọ. Không chỉ bỏ qua các quy định trong xây dựng, hầu hết các chủ nhà trọ chưa tuân thủ các quy định về đăng ký kinh doanh. Trong phòng thiếu trang bị dụng cụ phòng cháy, chữa cháy. Theo Sở Xây dựng, toàn tỉnh hiện có hơn 15,5 nghìn phòng cho thuê trọ. Trong đó, phòng hẹp nhất 6 m2, rộng nhất là 15 m2.

Sở Công Thương vừa thành lập tổ kiểm tra, rà soát thực trạng mua bán điện tại phòng trọ. Kết quả cho thấy, hầu hết chủ nhà trọ bán lẻ điện cho người thuê phòng không đúng quy định. Học sinh, sinh viên, người lao động ở trọ đang phải mua điện với giá từ 2,5 đến 3,5 nghìn đồng/kWh, cao hơn so với quy định”. Ông Nguyễn Đức Hoàn, Trưởng phòng Quản lý năng lượng (Sở Công Thương).

Tăng cường quản lý

Mặc dù có các quy định về xây phòng trọ và kinh doanh công trình này nhưng khâu quản lý bị buông lỏng, làm phát sinh những yếu tố tiêu cực đối với môi trường, nguy cơ cháy nổ, nguy cơ xảy ra tai nạn trong quá trình xây dựng cũng như khai thác, sử dụng. Chị Ngô Thị Duyên đang thuê nhà tại thôn An Bình, xã Tân Tiến (TP Bắc Giang) cho biết, nơi chị ở có 10 phòng trọ song chỉ có một nhà vệ sinh chung. Nước thải, cơm thừa, canh cặn đều được chủ nhà đổ xuống ao gần đó nên bốc mùi hôi nồng nặc. Chị muốn chuyển đi nhưng chưa tìm được căn phòng khác khá hơn.

Trước bất cập trên, UBND tỉnh vừa ban hành Quy định về quản lý nhà trọ. Theo đó, yêu cầu chủ đầu tư xây dựng nhà trọ phải tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam. Quá trình thi công (cả trường hợp được miễn giấy phép xây dựng) phải báo cáo tiến độ; thực hiện đăng ký hộ kinh doanh, niêm yết giá cho thuê; chấp hành nghĩa vụ đăng ký, kê khai, nộp thuế. Chấp hành quy định về cư trú, an ninh trật tự, phòng cháy, chữa cháy, bảo vệ môi trường. Ký hợp đồng cho thuê nhà trọ, công khai nội quy nhà trọ ở nơi dễ quan sát và phổ biến nội quy này cùng hương ước, quy ước của địa phương cho người đến thuê biết trước khi ký hợp đồng… Quy định có hiệu lực từ ngày 1-8-2018. Văn bản này cũng nêu rõ: Trường hợp nhà trọ đã xây dựng chưa đáp ứng các tiêu chuẩn trên sẽ tiếp tục được hoạt động nhưng chủ nhà phải có kế hoạch khắc phục trong thời gian tối đa 24 tháng.

Thực hiện quyết định trên, UBND các huyện, TP đã vào cuộc khảo sát, ban hành kế hoạch quản lý. Đơn cử, UBND huyện Việt Yên ban hành văn bản yêu cầu đơn vị chức năng, các xã, thị trấn phối hợp quản lý toàn diện nhà trọ trên địa bàn. Huyện giao UBND cấp xã trực tiếp quản lý hoạt động xây dựng và kinh doanh nhà trọ; thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định của chủ nhà và người thuê trọ. 

Ông Vi Thanh Quyền, Phó giám đốc Sở Xây dựng khẳng định: “Căn cứ quyết định của UBND tỉnh, Sở Xây dựng sẽ ban hành văn bản hướng dẫn, đôn đốc UBND các huyện, TP thực hiện. Trước mắt cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các hộ hoàn thiện thủ tục pháp lý liên quan. Đồng thời, kê khai, xây dựng và niêm yết giá dịch vụ cho thuê phòng, đưa hoạt động này đi vào nề nếp”.

Văn Giang